چرا که کلیه شرکت‌های بورسی و غیر بورسی ثبت شده نزد سازمان و همچنین بورس‌های اوراق بهادار، کالا و فرابورس به همراه ناشران اوراق بهادار در بازار اولیه مانند اوراق مشارکت و پذیره نویسی سهام و... تحت نظارت مستمر این معاونت قراردارند.
این معاونت دارای 4 حوزه شامل نظارت بر بازار اولیه، نظارت بر ناشران بورسی، نظارت بر بورس‌ها و بازار‌ها و اداره امور حسابرسی و گزارشگری مالی است که با مدیریت و مسئولیت سیدعلی‌حسینی اداره می‌شوند.
وی که همزمان عضو هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار است و از همان ابتدای آغاز به کار سازمان بورس در سال 84 تاکنون حضور مهمی داشته، آخرین برنامه‌ها و اقدامات در دست اجرا را اعلام کرد.
بروز مشکلاتی در عرضه‌های خارج بورس و در بازار اولیه منجر به گسترده‌تر شدن حوزه نظارت سازمان بورس شده؛ در این حوزه درحال تدوین مقرراتی برای نظارت بر معاملات خارج از بورس هستیم. چون اخیرا تعدادی از شرکت‌ها، با استفاده از درج آگهی در رسانه‌های عمومی اقدام به عرضه سهام خرد در خارج از بورس کرد‌ه‌اند و در پی این اقدام مشکلاتی به وجود آمد.
عضو هیأت مدیره سازمان بورس دراین‌باره می‌گوید: جمع‌بندی‌های انجام شده در سازمان بورس این بود که اینگونه عرضه‌ها مشمول قانون بازار اوراق بهادار است و براین اساس در هیأت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مقررشده که ضوابط اجرایی این دسته از واگذاری‌ها تدوین شود.
به گفته حسینی به محض تصویب شدن این مقررات جدید، هرمیزان عرضه سهامی که از طریق رسانه‌های عمومی فراخوان می‌شود مشمول نظارت سازمان بورس خواهد بود و باید مجوزهای لازم برای عرضه از بورس دریافت شود.
این در حالی است که تا پیش از این چنین مقرراتی در عرضه‌های عمومی خارج بورس وجود نداشت و معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس می‌گوید: با این مقررات و در کنار راه‌اندازی بازار فرابورس و بورس اوراق بهادار، کل معاملات در بازار سهام منسجم و منظم می‌شود که نکته بسیار مهمی است.
حسینی در برابر این سؤال که با این اقدام چه نتایجی به دست می‌آید و این مقررات از چه زمانی اجرایی خواهند شد پاسخ می‌دهد: اولین و مهم‌ترین بازتاب نظارت برعرضه‌های خارج بورس این است که بسیاری از شرکت‌ها تشویق خواهند شد تا به جای خرید و فروش سهام در خارج از بازار، وارد بورس یا فرابورس شوند که پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ضوابط اجرایی تکمیل و ابلاغ شود.
این اظهارات در حالی بیان می‌شود که به گفته وی آن دسته از عرضه سهامی که بدون فراخوان عمومی باشد و یا مربوط به شرکت‌های غیرسهامی عام (شرکت‌های سهامی خاص و با مسئولیت محدود) مشمول نظارت سازمان بورس نمی‌شوند اما درصورت درج عرضه هر تعداد سهام شرکت‌های سهامی عام در روزنامه‌ها، سازمان بورس برآن عرضه نظارت خواهد کرد.
تنوع بخشی در بازار اولیه
عضو هیأت مدیره سازمان بورس درباره دیگر برنامه‌های مدنظر در حوزه بازار اولیه چنین می‌گوید: یکی از برنامه‌های مستمر در حوزه نظارت بر بازار اولیه تنوع بخشی به ابزارهایی چون اوراق مشارکت برای تامین منابع مالی شرکت‌هاست که به‌زودی یک شرکت بورسی نسبت به انتشار اوراق مشارکت در خارج از بورس اقدام خواهد کرد.
وی ادامه می‌دهد: این برنامه با هدف افزایش زمینه‌های تامین مالی شرکت‌ها پیگیری می‌شود و تلاش می‌کنیم تامین منابع مالی شرکت‌ها متنوع شود.
از طرف دیگر همزمان این نکته مطرح می‌شود که آیا با توجه به نیاز به نقد شوندگی این اوراق، امکان معامله در بورس نیز به وجود خواهد آمد که در جواب باید بگویم بله.
خوشبختانه با همکاری و مشارکت شرکت بورس، نتایج مطلوبی در بازار اوراق مشارکت و فعالیت‌های مربوطه به دست آمده و شرکت بورس در حال حل موانع برای انتشار اوراق مشارکت و جذب مشارکت سرمایه‌گذاران است.
حسینی تصریح می‌کند: در این رابطه بررسی‌های متعددی روی بازار اوراق قرضه دیگر کشورها به عمل آمده و مشخص شده که در اوراق مشارکت کشورهایی چون مالزی و
کره جنوبی، نقد‌شونده مشابهی وجود دارد.
معاون نظارت بر بورس‌ها با بیان اینکه شرکت‌ها در بازار اولیه تامین مالی می‌کنند و در بازار ثانویه از امکان نقدشوندگی اوراق برخوردار می‌شوند اضافه می‌کند: برای استفاده و گسترش ابزار اوراق مشارکت باید به نقدشوندگی نیز توجه شود.
کمااینکه از گذشته برای حل مشکل نقد شوندگی اوراق مشارکت این اوراق بدون نام منتشر می‌شود که با توجه به محدودیت‌های موجود در بازار سرمایه باید موانع نقدشوندگی این اوراق برداشته شود تا استفاده از این روش برای توسعه مالی افزایش یابد.
الزام به استفاده همه شرکت‌ها از کدال و راه‌اندازی فاز دوم آن
یکی از هدف‌های عمده‌ای که معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران اوراق بهادار سازمان بورس از سال گذشته پیگیر آن بوده گسترش خدمات الکترونیک در حوزه ناشران با استفاده از سیستم کدال است تا براساس آن و با هدف تسریع و حفظ امانت اطلاعات، کلیه مدارک و اطلاعات شرکت‌ها از طریق این سیستم به بورس ارسال شود.
استفاده از این سیستم در حالی از چند ماه پیش برای شرکت‌های بازار اول الزامی شده که حسینی دراین باره می‌گوید: به شرکت‌های بازار دوم بورس (254 شرکت) چگونگی استفاده از این سیستم آموزش داده شد تا از ابتدای سال 87 به کارگیری سیستم ارسال اطلاعات از طریق کدال برای شرکت‌های بورس الزامی خواهد شد.
عضو هیأت مدیره سازمان بورس درخصوص فازدوم این سیستم نیز توضیح می‌دهد: مرحله دوم این سیستم که شامل مواردی چون تجزیه و تحلیل داده‌هاست طراحی و به مدیریت فناوری ارائه شده تا با پیمانکار مربوطه قرارداد منعقد شود تا درزمان مناسب این مرحله نیز راه‌اندازی شود.
حسینی می‌افزاید: این درحالی است که در مرحله دوم شرکت‌های بورس اوراق بهادار، بورس کالا، فرابورس و همچنین کارگزاران نیز باید از طریق سیستم کدال اطلاعات لازم را به سازمان بورس ارائه کنند.
به گفته وی از سوی دیگر در مرحله دوم کانال ارتباطی حسابرسان نیز با ناشران و بورس نیز با استفاده از کدال انجام خواهد شد.
الزام شرکت‌های جدید و قدیم بورس به استفاده از خدمات CDS
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی وجوه و اوراق بهادار(CDS) در حالی از سال گذشته متولی ارائه کلیه خدمات سهامداری و اوراق شده که تاکنون فقط یکی دو شرکت بورسی امور سهامداری و پرداخت سود را از طریق این شرکت انجام می‌دهند که دراین باره حسینی از توسعه استفاده از خدمات این شرکت توسط شرکت‌های بورسی خبر می‌دهد.
وی می‌گوید: یکی از نکات مهم در حوزه ناشران که در سال آینده عملیاتی می‌شود بحث خدمات سهامداری شرکت‌های بورسی است که باید به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واگذار شود.
براین اساس در دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار پیش‌بینی شده بود تا شرکت پذیرفته شده در بورس ظرف 2 سال و شرکت‌های تازه‌پذیرفته شده ظرف یک‌سال باید خدمات سهامداری را به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی منتقل کنند.معاون نظارت بر بورس‌ها خاطر نشان می‌کند: این مهم مستلزم پیگیری بیشتر شرکت بورس است و ما هم الزام و مقررات آن را گذاشته‌‌ایم تا در سال آینده عملیاتی شود.
براساس شرایط پذیرش، عقد قرارداد شرکت مورد پذیرش با شرکت سپرده‌گذاری مرکزی جزو شروط بوده و باید قبل از عرضه سهام انجام شود.
